Pazar ve marketlerde görmeye alışık olduğunuz muzlar Türkiye’de de önemli bir yetişme alanına sahiptir. Tropikal bir meyve olsa da muz yetiştiriciliği oldukça oturmuş bir alandır. Yıllardır üretimi yapılan muz henüz ülke ihtiyacını karşılayabilecek seviyede değildir. Bu nedenle ithal muz da pazarlarda en çok satışı yapılan türler arasında bulunuyor. Ana vatanı olarak Güneydoğu Asya olduğu düşünülen muzun üretimini yapmak istiyorsanız mutlaka bu meyve türünü çok yakından tanımanız gereklidir. Öncelikle bulunduğunuz yerin muz yetiştiriciliğine uygun olduğundan emin olmanız gerekiyor. İklim ve toprak özelliklerini karşılamayan bir yerde yeterli miktarda verim almanız mümkün olmayacaktır.
Muz yetiştiriciliği konusunda yetişme alanı çok önemlidir. Kendi ana vatanında çok zengin bir toprakta yetişen muzun en uygun ortam sıcaklığında bulunması gerekiyor. Sıcaklık bu meyvenin yetişmesinde ve olgunlaşmasında çok önemli bir faktördür. 16 derecenin altında hava sıcaklığı olan yerlerde muz yetişmesi düşünüldüğünden çok daha zordur. Bu ortamda muzun gelişimi yavaşlar ve meyve verme süreci de gecikir.
Hava sıcaklığı çok düşük olabilen yerlerde hem fideleriniz zarar görür hem de üretiminizin istenilen karı sağlamamasına neden olur. Ağaçlarınızın yeteri kadar hava alması ve güneşi özümsemesi gerekir. Bununla birlikte fide dikiminde mutlaka fideler arasında ki mesafeye de önem vermelisiniz. Fidelerin birbirine çok yakın dikilmesi üretimin azalmasına neden olabilecek bir durumdur.
Muz Nasıl Yetiştirilir?
Türkiye’nin her yerinde muz yetiştirmek için yeterli ortam bulunmuyor. Ancak gelişen tarım teknolojileri sayesinde artık sera ortamlarında rahatlıkla muz yetiştiriciliği yapılabiliyor. Yani Türkiye toprakları içerisinde muz yetiştirmek isterseniz sera ortamlarında yüksek verim elde edebilecek şekilde muz yetiştirebilirsiniz. Kaliteli ve yüksek verimli muz yetiştirmek için mutlaka ilk olarak toprak analizi yapmalısınız. Bunun yanında ortamda ki sıcaklık ve nemi çok iyi ayarlamalısınız.
Bu süreçte bitkilerin sağlık derecesi son derece önelidir. Topraktan yeterli oranda organik madde alabilmelidir. Toprakta yeterli organik madde yok ise o zaman mikrobiyal gübrelerle bitkinin gelişim sürecini desteklemeniz gereklidir. Muz yetiştiriciliği konusunda bu bitkinin karşı karşıya kalabileceği hastalıkları bilmeniz gerekiyor. Maruz kalabileceği en önemli hastalıklardan birisi lematot hastalığıdır. Bu nedenle uygun ve kaliteli gübre ile bu tarz hastalıklardan ağaçlarınızı daha kolay şekilde koruma şansı bulabilirsiniz.
Muz ağaçlarınız ilk yıllarda beklediğinizden daha düşük bir verim ortaya çıkarabilir. Ancak zamanla bu verim biraz daha artış gösterir. Toprak analizi yaptırmak bu bitkilerin yetişme süreci açısından büyük bir önem taşıyor. Bu analiz sayesinde topraklarınızda hangi maddelerin eksik olduğunu daha net bilebilir ve buna göre organik içerikli gübrelere biraz daha ağırlık verebilirsiniz. Bu analizler için de mutlaka uzmanlaşmış bir ziraat mühendisinden bilgi almalısınız. Bu ağaçların en çok gereksinim duyduğu maddeler arasında fosfor, azot ve potasyum bulunuyor.
Muz Ekimi ve Bakımı
Muz ekimi ve bakımı yüksek verim elde etmede çok önemli süreçleri içeriyor. Bu ağaçların yetiştirilmesinde üç farklı evre bulunuyor. Fide dönemi, doğum öncesinde ki bir aylık dönem, doğumdan sonraki dönemdir. Fide döneminde fideleriniz en çok azota ihtiyaç duyar. Bu sürede mutlaka gübreleme yapılması gerekir. Doğumdan önceki bir aylık dönemde ise fidelerinize fosfor vermeniz gereklidir. Fosfor mutlaka bitkilere dengeli olarak verilmelidir. Bu bitkilerde tarakların ve tonajların artmasını sağlar. Doğum sonrası dönem ise potasyum ile birçok organik maddenin verildiği dönemdir. Bu dönemde muzlara iyi bakılması ürünlerin daha uzun raf ömrü olmasını sağlayacaktır.
Türkiye’de gerekli iklim şartları sağlandığında muz yetiştiriciliği kolaylıkla yapılabilir. Bu meyve ağaçlarının yetişebilmesi için hava sıcaklığının mutlaka 23 ve 24 derecenin üzerinde olması gerekiyor. Nem oranının ise u altına düşmemesi önemlidir. Bu şartlar sağlansa dahi ağaçları ve meyveleri korumak için çeşitli uygulamalar yapılması gerekir. Örneğin zararlı güneş ışınları bitkilerin kalitesini düşürebilecek niteliktedir. Bunun için de sisleme yapılmalıdır. Kış mevsiminde de don olaylarından ve aşırı soğuklardan bitkilerinizi korumalısınız.
Muz ekimi ve bakımı konusunda mutlaka arazinizin büyüklüğü ve fidan sayınız önemli noktalardır. Bir dönüme en fazla 180 fide dikilebilir. Çünkü iki tane ağaç arasına bırakacağınız mesafe verim üzerinde son derece önemlidir. Sık sık fide dikimi yaparsanız ağaçlar hem topraktaki organik gıdalardan yeteri kadar beslenemez hem de güneş ışığını sağlıklı bir şekilde alamaz. Muz fidelerinin dikim işlemleri sırasında arazinin eğitimi ve güneşi alma kapasitesi de göz önünde bulundurulmalıdır. Her fide arasında 2 metrelik mesafeler olması yeterli olabiliyor.
Muz Yetiştiriciliği Kazancı ve Maliyeti
Son yıllarda geniş toprak alanları olan kişiler maddi değeri yüksek meyve ya da sebze üretimi yapmaya yöneliyor. Hem karlı hem de düşük maliyetli üretim ile iyi bir gelir elde etmek isteyen kişiler için muz yetiştiriciliği son derece karlı bir iştir. Ancak bu işten yeteri kadar kar elde edebilmek için tarlanıza ekeceğiniz muz fidesi sayısı maliyeti ile bu fidelerden elde edilecek kazancı doğru bir şekilde hesaplamanız gerekiyor. Eskiden muz çok dar bir alanda yetiştirilen bir meyveydi. Fakat günümüzde seracılık çalışmalarının daha da gelişmesi ile birlikte muz yetiştiriciliği farklı yerlerde de yapılmaya başlandı.
Muz bahçesi kurma maliyetini doğru bir şekilde hesaplarsanız elde edeceğiniz karı da hesaplayabilirsiniz. Öncelikle muz ağaçları çok yıllık bitkiler olduğu için bir defa dikilen bir ağaçtan 20 yıl boyunca meyve alabilme şansınız oluyor. Bu süreçte ağaçların bakımını iyi yapmak ağaçların ömrünü de uzatıyor. 20 yıllık süreç içerisinde ağaçların vermiş olduğu 5 ya da 6 filizden iki tanesini yeni dönemde meyve vermesi için ayırmanız yeterli oluyor.
Ortalama bir dekarlık muz serası 50 bin ile 70 bin TL arasında değişiyor. Son derece değerli bir meyve olan muz için kuracağınız bahçenin de arazisi yüksek fiyatlı olabiliyor. Fakat araziniz size ait ise maliyet daha da az oluyor. Bir dekarlık araziden yaklaşık olarak ise 20- 30 bin TL gelir elde etme şansı bulunuyor. Dönüm başına karın çok yüksek olduğu muz yetiştirme işinde 20 yıl boyunca yenilenmeyen maliyetler sayesinde iyi para kazanabilirsiniz. 150 bin TL yatırım yaparak çok yüksek gelir elde edilebilir. Muz yetiştiriciliği kazancı ve maliyeti düşünüldüğünde değerlendirilmesi gereken bir alan olduğunu görebilirsiniz.
Muz Gübrelemesi ve Hasadı
Tropik bir orman bitkisi olan muzun yetişmesinde gübreleme son derece önemlidir. Mikro klima ürünü olan muz nemli bölgelerde yetişir. Özellikle yeterli yağış olmayan bir bölgede yetiştiriliyor ise mutlaka yeterli miktarda sulama yapılması gerekir. Nem oranının u üzerinde olması muzun kalitesinin artmasında son derece etkilidir. Muz gölgeli ortamları ve kumlu toprakları seven bir meyvedir. Bu meyvelerin sağlıklı yetişebilmesi için mutlaka rüzgardan korunmalıdır. Muz gübrelemesi ve hasadı bakımından mutlaka tüm teknik yeterliliklere sahip olmanız gerekiyor.
Gübreleme sırasında organik gübre kullanmak yeterli olmayacaktır. Mineral gübre uygulamasını da aksatmadan yapmanız gerekiyor. Azota çok fazla ihtiyaç duyan muz bitkisi aynı zamanda fosfor, potasyum ve magnezyuma da gereksinim duyar. Özellikle ilk üç ayda yavru bitkilerin artık kendini göstermeye başladığı zamanda mutlaka azot verilmesine özen gösterilmelidir. Gelişmeye başladığında ve bitkilerin tam olarak kendini göstermeye başladığı ilkbahar aylarında da azot kullanımı yoğundur. Azot daha çok fidelerin yetişme döneminde kullanılır. Ancak azotun kullanımı arttıkça kuru madde miktarının da azaldığını bilmeniz gerekiyor.
Fosfor ise fidelerin hem kök gelişimi hem de bitkinin besin alma kapasitesinde etkilidir. Özellikle salkımların oluşmasında ve tarak sayısının artış göstermesinde önemli katkıları bulunur. Fosforun topraktan alınması için suyun yeterli olması ve toprağın da pH değerinin 5.5 ile 7.0 arasında olması gerekir. Fosfor yeterli olmadığı taktirde hem yapraklar hızlıca ölmeye başlar. Fosforun yeterli oranda verilmesi meyve verimi üzerinde de etkilidir.
Gübre seçerken ise bitkisel menşeili katı organik gübre, demirli gübre, potasyumlu gübre kullanılmalıdır. İlaçlama dönemlerinde de mutlaka yaprak gübresi kullanılmalıdır. Bu gübreler ağaçların yapraklarının strese girmesine engel olur. Aynı zamanda meyvelerin tutumunu sağlarken kalitesinin artmasına da yardımcı olur.
Türkiye’de Muz Nerede Yetişir?
Eskiden çok dar bir alanda yetişen muz Mersin’de, Mersin’in ilçesi olan Anamur, Aydıncık, Erdemli ve Bozyazı’da sıklıkla yetiştirilmektedir. Bunun yanında Tarsus da muz yetiştirilen yerler arasında bulunuyor. Dünya üzerinde en çok tüketilen meyvelerden biri olan muz son derece besleyici bir meyvedir.
Günümüzde Alanya ve Manavgat ilçelerinde de ciddi anlamda muz yetiştiriciliği alanına yatırımlar yapılıyor. Aynı zamanda Finike ilçesinde de muz seralarına rastlamak mümkün oluyor. Mersin dışında ki illerde ise Adana ve Hatay bu alanda çalışmaların yapıldığı iller arasında bulunuyor. Muz yetiştiriciliği her geçen gün daha da yaygınlık kazanan bir sektör haline geliyor.
Muz Hastalıkları Nelerdir?
Muz yetiştiriciliği yapmayı düşünüyorsanız mutlaka bu bitkilerin yakalanabilecekleri hastalıklar hakkında bilgi sahibi olmalısınız. En çok köklerde meydana gelen hastalıklar görülür. Bu hastalıklar da bitkilere fazla su vermeden kaynaklanır. Gübreleme işinin doğru orana yapılmaması da kök hastalıklarına neden olabilir. Muz hastalıkları arasında şunları saymak mümkündür:
Lematot Hastalığı
Bu hastalık muz yetiştiriciliğinde sıklıkla karşılaşılabilen sorunlar arasında bulunur. Eylül aylarında çok fazla sulama yaptığınızda ya da sulamayı aniden kestiğinizde lematot hastalığı ile karşı karşıya kalabilirsiniz.
Kırmızı Örümcek Sorunu
Muz bitkisi için en zararlı olan canlılardır. Uygun ilaçlama yapılmadığında hem verimi düşürür hem de kaliteyi en aza indirir. İlaçlamanın en aza indirilmesi için bu zararlılara karşı önlemlerin erken bir zamanda alınması gerekir.
Kök Çürümesi
Çok fazla kimyasal kullanıldığında muz bitkilerinin köklerinde çürümeler meydana gelir. Bu süreç gübreleme ve ilaçlamayı da içerisine alır. Bitkinin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak kimyasal verilmesine dikkat edilmelidir.
Okuyunuz: En Karlı Tarım Ürünleri
Muz Yetiştiriciliği Yapmak İsteyenlere Öneriler
Muz hem dünyada hem de Türkiye’de en fazla tüketilen tropikal meyveler arasında bulunuyor. Bu meyvenin maliyetinin ulaşılabilir seviyede olması ve maliyetine göre çok yüksek kar getirmesi birçok tarım girişimcisini cezp ediyor. Bu nedenle muz yetiştiriciliği yapmak isteyenlere öneriler kapsamında şunları söylemek mümkündür:
- Bitkilerin bulunduğu ortamda nem ve sıcaklık değerlerinin her zaman kontrol altında bulunmasına önem vermelisiniz.
- Havalandırmanın çok önemli olduğunu bilmeniz gerekiyor.
- İlaç kullanımını en aza indirebileceğiniz yöntemlere başvurmanız gerekiyor.
- Muz ağaçlarının fosfor, potasyum, azot gereksinimlerini yeteri miktarda karşılamalısınız.
- Kontrollü bir üretim yapmaya özen göstermelisiniz.
- Daha kontrollü yetiştirme yapabilmek için de sera yöntemini seçebilirsiniz.
Muz yetiştiriciliği konusunda deneyim sahibi kişilerle görüşmek her zaman için daha planlı bir iş süreci sağlar. Üretim sürecinde mümkün olduğunca organik ürün ortaya çıkarmaya özen göstermeli ve muzda belirtilen standartları karşılamalısınız.
