Fizibilite kısaca olabilirlik, uygulanabilirlik olarak tanımlanabilir. Fizibilite kelimesi, İngilizcede Feasible kelimesinden gelmektedir. Özellikle bir girişim ya da bir proje yapmak için öncesinde fizibilite çalışması yapmak gerekir. Fizibilite çalışması sayesinde gelecek hakkında önceden ortalama bilgi sahibi olmak mümkündür. Kar ve risk faktörleri fizibilite çalışması sırasında incelenir. İşle alakalı bütün riskleri göz önünde bulundurmak gerekir. Fizibilite çalışması yapan kişilerin ayrıntılı ve çok yönlü çalışmaları zorunludur. Çalışma yaparken işin teknik, ekonomik, hukuki ve örgütsel yönlerini ele almak gerekir. Fizibilite çalışması farklı ölçekte, sektörde işler için yapılabilir. Demir çelik fabrikasından tutun da, bakkal dükkanlarına kadar fizibilite çalışması yapılabilir.
Fizibilite Çalışması
Fizibilite çalışmasında araştırılması gereken noktalar başında işin kurulmak istendiği çevre gelir. Çevredeki insanların kimler olduğu, bu insanların ihtiyaçları, gelir düzeylerinin hangi aralıkta yer aldığı, oturan aile sayısı vb. önemlidir. Çevrede bulunan varsa benzer iş kolları, AVM’ler, hastaneler, okullar da incelenmelidir. Fizibilite çalışması yapan bir kişi, bölgedeki esnaflar ile sohbet ederek konuyla ilgili onlardan bilgi alabilirler. Bu fizibilite çalışması profesyonel düzeyde olmaktan çok, daha basit olacaktır. Ancak bu basit çalışmanın bile büyük faydası vardır. Profesyonel bir fizibilite çalışması yapılmak isteniyorsa, konu hakkında uzman kişilerden destek almak gerekir.
Fizibilite Çalışması Ne Kadar Sürer?
Fizibilite çalışması süresi değişkenlik gösterebilir. Birkaç haftadan birkaç seneye kadar bile fizibilite çalışmaları yapıldığı görülmüştür. Eğer girişimcinin kurmak istediği iş büyük ölçekliyse, fizibilite çalışması için gereken süre de doğru orantılı olarak artacaktır. Daha küçük projeler için ise aynı mantıkla çalışma süresi düşer.
Ayrıca iş planı örnekleri bilgilerine de bakabilirsiniz.
Fizibilite Çalışması Neden Yapılır?
Fizibilite çalışması yapılma nedenleri kişiye pek çok avantaj getirir. Her şeyden önce fizibilite çalışması sayesinde işletmenin kurulmasına kesin olarak karar vermek mümkün olur. İşletmenin temelleri fizibilite çalışmaları sayesinde oturtulmuştur. Fizibilite çalışması yapılmasının ışık tuttuğu diğer konular şu şekilde açıklanabilir:
- Yapılacak olan yatırımın finansal portresi yani mali yükü,
- İşletmenin nerede ve hangi büyüklükte kurulacağı,
- Döviz tahsisi, yatırım indirimi ve teşvik kredisi gibi devletin sağladığı imkanlardan faydalanılıp faydalanılmaması,
- Projenin işleyişi ve kuruluşu aşamasında ortaya çıkabilecek potansiyel sorunlar,
- Riskler için önceden tedbir alınması fizibilite çalışmaları sayesinde mümkün olur.
Fizibilite Çalışmasında Ne Tür Araştırmalar Yapılması Gerekir?
Fizibilite çalışmasında yapılan araştırma türleri arasında ekonomik, teknik, finansal, yasal ve örgütsel araştırmalar gelir. Örgütsel araştırma iş hakkında sorumluluk dağılımı, yetki, iş analizi gibi konuları kapsar. Örgütsel araştırma sonrasında işte kimlerin çalışacağına karar verilir ve örgüt şeması çıkarılır. Yasal araştırmalar ise vergiler, mali sorumluluklar, sermaye ihtiyacı ve kuruluş giderleri gibi konuları kapsar. Finansal araştırmalar kısmında ne kadar sermayenin kullanılacağı, gelir ve gider hesapları, finans kaynaklarının ne olduğu, işletme karlılığı konularında araştırmalar yapılır.
Teknik araştırmalar kısmında üretim aşamalarının neler olduğuna odaklanılır. Fabrika içinde üretim teknolojisinin ne olduğu, makine varsa bu makinelerin yerleşimi gibi konularda detaylı araştırma yapılır. Son olarak ekonomik araştırmalarda, kuruluşun verimli ve akılcı olup olmadığı araştırılır. Talep ve Pazar payları dikkatli bir şekilde değerlendirmeye alınır.
Fizibilite Raporu Nasıl Hazırlanır?
Fizibilite raporu hazırlanması için ilk önce yukarıda sayılan araştırmaların tamamlanması gerekir. Ardından araştırmaların sonuçları bir araya getirilir. Hazırlanacak raporlar için farklı formatlar tercih edilebilir. Araştırmaların sunulacağı kurum ya da kuruluş hangisiyse o kuruluşun tercih ettiği formatta araştırma yapmakta fayda vardır. Fizibilite raporu, yatırım değerlendirme aşamasında önemli bir gösterge kabul edilir. Değerlendirme sırasında yatırımcıların ilk baktıkları şey, yatırımla birlikte gelecek olan kardır. Karlılık hesabı yapılırken tek bir sene ele alınmaz. İşletmenin bütün ömrünü hesaba katmak gerekir. Bu hesap sonrasında işletme gelirlerinin giderlerinden fazlası olması gerekir. Yatırımın yapılıp yapılmaması işte bu ölçüte bağlıdır.
Fizibilite Raporu Hazırlanmadan Önce Ne Yapmak Gerekir?
Fizibilite raporu hazırlanmadan önce yapılması gerekenler başında Pazar durum değerlendirmesi geliyor. Buna ek olarak aşağıdaki basamakları tamamlamak önem taşıyor:
- Sektörde karşılaşılması mümkün olan riskler,
- Problemlere karşı nasıl bir önlem alınacağı,
- Fikrin gerçekleştirilmesi için uygun olup olmadığının belirlenmesi önem taşır.
Girişimci kendine doğru soruları sormayı başardığı zaman başarı ihtimalini yukarı çıkarmış olacaktır.
Fizibilite Raporu Hazırlanırken Sorulması Gereken Sorular Nelerdir?
Fizibilite raporu hazırlığında sorulması gereken sorular kişiye ışık tutar. Bu sorulardan bazıları şunlardır:
- İş için toplam yatırım maliyeti nedir?
- Yatırım ne zaman kara geçer?
- Sabit ve değişken giderler nelerdir?
- Üretimden sonra nakit akışı nasıl ilerler?
- Üretim yaparken hangi teknolojiden faydalanmak gerekir?
- Yerleşme planı var mı?
- Montaj ve inşat işleri için program var mı?
- Girdi ve çıktılar için analiz yapıldı mı?
- Yatırım için en uygun yer neresi?
- Ürün ya da hizmetin olası satış fiyatı ne kadar?
- Belli satış dönemleri var mı?
- Yatırım için hangi kanun, tüzük ve yönetmeliklere uymak gerekecek?
- Personel sayısı belli mi?
Bu sorular yanıtlandığı zaman ortaya yeterli bir fizibilite çalışması örneği çıkmış olur. Elbette bu soru sayısını artırmak mümkündür. Bu sorulara tatminkar cevaplar verilebiliyorsa, işte o zaman uygulanabilir, hayata geçirilmesi mümkün bir projenin altına imza atacaksınız demektir.
Fizibilite Raporu Hazırlanırken Sektör Araştırmasında Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Sektör araştırmasında dikkat edilmesi gerekenler temel olarak ürün ve hizmet olarak ele alınabilir. Üretilecek olan ürün ya da verilecek olan hizmetle ilgili somut bilgiler ve açıklamalar yapılmalıdır. Rakamlar kullanılmalıdır. Üretimin yapılması ve hizmetin verilmesi için gerekli olan şartlara sahip olunup olunmadığına da bakmak gerekir. Hedefe ulaşmak için nelerin gerekli olduğunun listesi çıkarılmalıdır. Bu liste çıkarılırken önce sürece odaklanılmalı ardından daha detaylı düşünülmelidir. Üretim yapıldıktan sonra ürünün satılması ya da hizmetin verilmesi önem taşır. Aksi halde kar elde etmek mümkün olmaz. Bu nedenle ürünlerin üretildikten sonra gerçekten satılıp satılamayacağına bakmak gerekir. Rakipler kimler? Ürün hangi fiyata gider? Ürünle ilgili bilinmesi gereken durumlar nelerdir? Gibi sorular ışık tutacaktır.
Fizibilite Raporu Hazırlanırken Sektör Araştırmasında Yer Alması Gereken Önemli Başlıklar Nelerdir?
Sektör araştırmasında yer alması gereken önemli başlıklar düşünüldükten sonra detaylara girilmelidir. Bu başlıklar şu şekilde sıralanabilir:
- Girdi piyasaları,
- Sektörel analiz,
- Arz durumu,
- Satış ve pazarlama stratejileri,
- Teşvik ve hibelerin neler olduğu,
- Talep durumu,
- Ürün ya da hizmetin net şekilde tanımlanması,
- Yatırımın ve projenin tanımlanması mutlaka araştırmaya konu edilmelidir.
Sektörel analiz yaparken işin içine teknik araştırma da dahil edilebilir. Teknik araştırma içi kuruluş yeri, uygulama planı, çevresel değerlendirme ve hangi teknolojinin kullanılacağı en önemli noktalardan kabul edilir.
Fizibilite raporunun son kısmına finansal fizibilite raporu eklenebilir. Toplam yatırım tutarını mutlaka bu kısma dahil edin. Fiyat hesaplaması yaparken olabildiğince büyük kalemlere odaklanmakta fayda vardır. Detaylarda kayıp olmayın ve mümkün olduğunca küçük harcamaları sona bırakın. Karlılık hesaplaması finansal kısımda yer aldığından bu bölümün öneminin farkında olmanız gerekir. Yatırımcılar en çok bu bölüme bakarlar.
