Türkiye’de belli bölgelerde yetiştiriciliği yapıla enginar sağlık açısından önerilen sebzeler arasında bulunuyor. Enginar yetiştiriciliği her geçen gün biraz daha ilgi görüyor. Doldurulmuş olarak ya da konserve olarak tüketilebileceği gibi ilk alındığında taze olarak da tüketilebilen besinler arasında bulunuyor. En yaygın olarak Akdeniz sahil şeridinde yoğunlukla yetiştirile enginar ılık bir iklim sebzesidir. Üretimi konusunda belli koşulları isteyen bu bitki hem ekim hem yetişme hem de hasat döneminde hassasiyet gerektiren sebzeler arasındadır.
Üretim süreci birçok bitkiye göre daha farklı olan enginar yetiştiriciliği profesyonellik ister. Toprağın üst kısmında kalan kısımları tek yıllık alt kısımları ise çok yıllık olan enginar tüketimi sırasında hem yapraklarından hem de baş kısmından yararlanılır. Papatyagiller ailesi içerisinde yer alan bu sebze türü birçok farklı faydası ile beslenme düzeni içerisinde rutin olarak tüketilmesi gereken bir bitkidir. Boyu genel olarak 50 cm ile 150 cm arasında değişen enginar dokuz aylık bir yetişme sürecine sahip sebzeler arasında bulunuyor. Bu sürenin 3 aylık kısmı dinlenme süresi olarak ayrılmalıdır. Yetişme dönemine tam uyulduğunda baş kısmı tam zamanında ortaya çıkmaya başlar.
Kış bitkisi olmasına karşın ılık havaları seven sebze türüdür. Bu nedenle yetişme döneminde aşırı soğuklara karşı yeterli direnci gösteremeyebilir. Vücuda sayısız faydaları olan enginar özellikle yağ asitleri ve omega 3 konusunda çok zengindir. Bununla birlikte fosfor ve antioksidan maddeler de içeriyor. Yemek olarak tüketilebildiği gibi sirke ya da su olarak da tüketilebilmektedir. Birçok kişi faydalarından yararlanabilmek için hap olarak da tüketebiliyor. Tüm bu faydaları sayesinde enginar yetiştiriciliği günümüzde birçok tarım meraklısının ilgi odağı oluyor. Bu faydalı sebzenin yetişme süreci ve daha fazlası için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.
Enginar Nasıl Yetiştirilir?
Enginar nasıl yetiştirilir sorusu tarımsal faaliyetlere ilgi duyan kişiler açısından yanıt merak edilen bir konudur. Bu sebze birçok pazarda ve marketlerin manav reyonlarında ilgi gören sebzeler arasında bulunuyor. Gerek faydaları gerekse birçok farklı şekilde tüketilmesi enginarı önemli hale getiriyor. Bu sebzenin verimli bir şekilde yetişebilmesi için hangi ayda ekilmesi ve hasat zamanında neler yapılması gerektiğinin bilinmesi büyük önem taşıyor. Enginarların yetişmesinde üç farklı yöntemden yararlanılır. Bu yöntemler şu şekildedir:
Enginarı Piçlerle Üretme
Enginarı piçlerle üretme çok sık yararlanılan bir üretim şeklidir. Ana kütük üzerinde bulunan gözlerden sürülen fidelerin kullanılması ile istenilen üretim gerçekleştirilebilir. Her kökten ortalama olarak 15 tane sürgün alınır ve ekim için hazır olması beklenir. Her birinin ekime hazır hale gelebilmesi için 25 ile 40 cm arasında olması gereklidir. Bununla birlikte bu yöntemi kullanırken mutlaka kökten ayırma konusuna dikkat etmeniz gerekiyor. Sürgünleri ayırırken köklü olarak ayırmalı ve bunların da tepelerini keserek dikme işlemi yapmalısınız.
Enginarı Tohum ile Üretme
Enginar yetiştiriciliği konusunda en çok başvurulan yöntemlerden bir diğeri ise tohum ile üretim aşamasıdır. Bu yöntemde iki veya üç tane sağlıklı tohumu harç koyulan bir tüpe ekmeniz gerekiyor. Sonrasında can suyunu vermeli ve fideler büyüdükten sonra da olması gereken yere almalısınız.
Enginarı Memelerle Üretme
Enginarı yetiştirmek için bir diğer yöntem ise memeler ile üretim şeklidir. Bu yöntemde göz parçalara sahip olan köklerin kullanılması gerekiyor. Bu yöntemde yaşlı bitkilerden yararlanılmaktadır. Bu yaşlı enginar bitkilerinin kök parçalarının boyutları uzunluğu en az 15 cm ve çapının da 5 ya da 7,5 cm olması önemlidir.
Enginarın sağlıklı bir şekilde yetişebilmesi için toprak seçimine çok dikkat etmek gerekiyor. Tınlı kumlu toprak seçmeniz ve derine ekim yapmanız bitkilerin daha sağlam şekilde büyümesine yardımcı oluyor. Enginar çok yıllı bir sebze olduğundan her sene bu bitkilerin düzenli olarak bakımını yapmanız da önemlidir. Genel olarak 8- 10 yıl ürün veren bu bitkilerin üretim sürecini 5- 6 yıla indirmek verimin kalitesi açısından daha da önemlidir.
Enginar Ekimi ve Bakımı
Sebze üreticiliği konusunda kişiler daha farklı ve faydalı sebzelerin üretimine daha fazla ilgi gösteriyor. Enginar da bu sebzelerin içerisinde son derece ilgi görenlerden biridir. Sebze yetiştirmek istiyorsanız için enginar ekimi ve bakımı konusunda profesyonel olmanız gerekiyor. Bu sebzenin hem yetişme hem de hasat döneminde tüm detaylara dikkat etmeniz iyi bir verim açısından önemlidir.
Öncelikle ekim için mutlaka hafif kumlu toprakları tercih etmeniz gerekiyor. Bununla birlikte sulama sisteminin çok iyi bir şekilde kurulmuş olmasına özen göstermelisiniz. Verimin yüksek olmasında toprakta ki organik maddelerin varlığı son derece önem taşıyor. Bu organik maddelerin %2 civarında olmasına özellikle dikkat etmeniz gerekiyor.
Enginar yetiştiriciliği konusunda önceden bilgi sahibi olmak hatta bu alanda çalışan kişilerden deneyim bazında bilgiler almak verim almak açısından son derece önemli oluyor. Eğer dikim için yeni enginar plantasyonları kurmayı düşünüyorsanız öncelikle toprağı çok derin bir şekilde sürmeniz gerekiyor. Sonrasında kaliteli bir gübre ile yeterli oranda gübrelemek önemlidir. Derin bir şekilde sürülen toprak üzerinde aynı zamanda diskaro ve tırmık ile toprağı dikime hazır hale getirmelisiniz. Dikim işlemleri genel olarak ekim ve kasım aylarında yapılıyor. Ancak bu tarihler Ege ve Akdeniz bölgeleri için geçerli oluyor. Eğer Marmara Bölgesi’nde yaşıyorsanız dikim için Mart ve Nisan aylarını tercih etmelisiniz.
Çok yıllık bir bitki olan enginarın her sene ilkbahar ve sonbahar aylarında bitki diplerinin açılması gerekir. Bu işlem sırasında bir ya da iki sürgün bırakılır ve diğer sürgünler de köklü olarak alınarak yeni sürgünler elde edilir. Sonbahar ve ilkbaharda yapılan sürgün temizliğinde tüm bitkilerin arasının çapalanması sağlanır ve yabancı otlar temizlenir.
Enginar Yetiştiriciliği Kazancı ve Maliyeti
Tarım sektörü ile yakından ilgilenenler için enginar yetiştiriciliği kazancı ve maliyeti önemli konulardır. Kişiler bu işe başlamadan önce mutlaka ne kadar maliyetiniz olacağını ve bu işin sonunda ne kadar kazanacağınızı bilmeniz gerekiyor. Enginar yetiştiriciliği son yıllarda ilgi gören bir alan olduğundan karlılık durumunun da yüksek olduğu söylenebilir.
Dikimi yapılan her enginar ortalama olarak 5 ve 8 tane arasında baş veriyor. Bu sayı bölgeden bölgeye değişmektedir. Ortalama olarak perakende satış fiyatı ise en az 3 TL civarında oluyor. Bu da enginar yetiştirdiğiniz takdirde ne kadar karlı olabileceğiniz anlamına geliyor.
Enginar günümüzde hem çocuklar hem de gençler tarafından çok fazla tüketilmek istenmeyen bir sebze olsa da faydaları nedeniyle birçok mutfakta yerini alıyor. Orta ve ileri yaş grubu kişilerin tüketmekten keyif aldığı enginar günümüzün en kazançlı işleri arasında bulunuyor. Yüksek bir kar getirisi olmasına karşın özel iklim bölgelerinde yetiştiriliyor olması ve bakım sırasında özen istemesi kişileri düşündürebiliyor.
Enginar Türkiye’de Nerede Yetiştir?
Papatyagiller ailesi içinde yer alan Enginar, Türkiye’de farklı bölgelerde yetiştirilebiliyor. Herhangi bir iklim sorunu yaşanmadan yetiştirilen bölgeler arasında Ege Bölgesi, Akdeniz Bölgesi ve Marmara Bölgesi bulunuyor. Bu bölgelerde yetişmesinin amacı ise sıfır derecenin altında bitkilerin zarar görebilecek olmasıdır. Kış bitkisi olan enginarın mutlaka ılık kış mevsimlerinin yaşandığı bölgelerde yetiştirilmesi gerekiyor.
Enginar yetiştiriciliği konusunda iyi verim almak istiyorsanız mutlaka en uygun iklim bölgesini tercih etmeniz gerekiyor. Sıfır derecenin altında soğukların yaşanmadığı serin iklim bölgeleri oldukça idealdir. Enginar bitkisi iyi bakıldığında ve uygun iklim bölgesinde olduğunda mavi ve mor çiçekler açar ve boyları da 150 cm.’e kadar ulaşabilir. Ekim süreci de her bölgede farklılık gösterebiliyor.
Enginar Gübrelemesi ve Bakımı
Enginar yetiştiriciliği yapacaksanız mutlaka bu bitkinin gübrelenme isteğine yanıt vermelisiniz. Bu bitkiler özellikle gelişme dönemlerinde suya çok fazla ihtiyaç duyuyor. Yetiştirilen bölgelerde havanın sıcaklığına göre ağustos ayına girilmesi ile birlikte düzenli bir şekilde sulama yapılması gerekiyor. Eğer kuralık dönemine girilmiş ise ek bir sulama desteği daha almanız öneriliyor.
Enginarlar yeteri kadar sulanmaz ise acı bir tat ve kalitesiz verim sorunu ortaya çıkıyor. Fakat toprağınızın yapısı kalkerli ise aşırı su vermek de yine verim üzerinde olumsuz neticeler doğurabiliyor. Bu nedenle bu sebzelerin sulamasına gereken özenin gösterilmesi gerekiyor. Aşırı sulama sonrasında enginar tarlanızda kök çürümesi ile karşı karşıya kalabilirsiniz.
Enginar gübrelemesi ve bakımı konusunda toprak yapısı, sulama düzeni gibi kriterler dikkate alınmalıdır. Plantasyon öncesinde mutlaka gübreleme işleminin yapılması gerekiyor. ilk gübreleme sonrasında dekara göre 4 veya 5 ton yanmış çiftlik gübresi vermelisiniz. Gübre toprağın 30 ya da 40 cm derinlerine karıştırılmalıdır. Aynı zamanda toprağa ek olarak 15 ya da 20 kg da azotlu gübre atmanız gerekiyor. Bunun yanında 30 ya da 40 kg fosforlu gübre ve 15 ya da 20 kg da potasyumlu gübre verebiliyorsunuz.
İkinci gübreleme aşamasında ise daha çok mineral ve organik açıdan zengin gübre çeşitlerinden yararlanılıyor. Topraklarınızda yaptıracağınız toprak analizi sonuçlarına göre gerekirse bu işlemlerin her sene uygulanması gerekiyor. Her yıl dekar başına 10 kg P2O5 gübresi, 15 kg K20 gübresi ve 15 kg da azotlu gübre verilmelidir. Ancak gübrelerin ne zaman verilmesi gerektiğine de dikkat etmeniz gerekiyor. Potasyumlu gübreleri mutlaka uyandırma suyu sonrasında vermelisiniz. Azotlu gübreleri ise uyandırma suyu sonrasında vermeniz gerekiyor. Aynı zamanda karık ve ocaklara da gübre uygulaması yapabilirsiniz.
Okuyunuz: En Karlı Tarım Ürünleri
Enginar Yetiştirecek Olanlara Tavsiyeler
Enginar üretimi titizlik gerektiren bir alandır. Topraklarınıza enginar bitkisini dikerek tarım alanında yüksek kar elde etmek istiyorsanız mutlaka bu bitkinin isteklerine en iyi şekilde yanıt vermeniz gerekiyor. Enginar yetiştirecek olanlara tavsiyeler olarak şunlardan bahsedilebilir:
- Verimli ve sağlıklı enginar yetiştirmek istiyorsanız mutlaka en iyi ürünleri seçmeniz gerekiyor.
- Enginar üreticiliği yaparken hasat zamanının gelip gelmediğini mutlaka takip etmeniz gerekiyor. Uygun zamanda hasat edilmeyen enginarların tadı değişebilir.
- Gübre seçimi yaparken hem kaliteli hem de enginarın yapısına uygun seçim yapmanız gerekiyor.
- Ekim sırasında toprak kalitesine gereken özeni göstermelisiniz. Eğer organik madde bakımından fakir bir toprak ise özellikle gübrelemeye ayrıca dikkat etmelisiniz.
- Sıcak havalarda gerekirse ekstra sulama yapmanız gerekebilir. Fakat bu işlemde aşırıya kaçmamalısınız. Çünkü kök çürümesi aşırı sulama neticesinde ortaya çıkar.
- Bu bitkilerin ocak temizliğini mutlaka sonbaharda yapmanız öneriliyor.
Enginar sebzesi pek çok bakımdan Türkiye’de önemli bir yere sahiptir. Hem sağlık açısından faydalı olması hem de birçok farklı şekilde tüketilebilmesi enginarı önemli hale getiriyor. Türk mutfağının vazgeçilmezi olan enginar aynı zamanda birçok vitamin bakımından da son derece zengin bir besindir. Enginar yetiştiriciliği yapmayı düşünüyorsanız hem yetişme dönemleri hem de hasat zamanlarına gereken ilgiyi göstermelisiniz.
